Vertaling nieuw stelsel naar opleidingseisen 

Met het programma CZO Flex Level worden CZO-erkende opleidingen onderdeel van een flexibel en samenhangend stelsel. Met het nieuwe stelsel wordt opleiden efficiënter, ontstaan meer in- en doorstroommogelijkheden en gepersonaliseerde leerroutes. Bouwstenen hiervoor zijn EPA’s en overige leeractiviteiten. Op deze basis zijn de eisen voor elf opleidingen in de clusters acute zorg en moeder-kindzorg geactualiseerd. Ook de eisen voor de opleiding recoveryverpleegkundige en het eerste deel opleidingseisen cluster langdurige zorg, te weten dialyse-, endoscopie- en oncologieverpleegkundige zijn geactualiseerd.  

Covid-19 effecten 

Net als in 2020 heeft het CZO samen met de opleidingscommissiesleden hard gewerkt aan het continueren van erkenningen en opleidingen plus geadviseerd over maatwerk.  

Op het gebied van erkenningen en audits leidde de pandemie tot: 

  • Aanpassingen, soms tijdelijk, van het erkenningen- en auditbeleid zodat het opleiden in de praktijk zoveel mogelijk doorgang kon blijven vinden. Beleidswijzigingen hebben met name plaatsgevonden op verruiming van termijnen van indiening van de erkenningsaanvragen, verantwoording bindende voorwaarden en verlengingen van individuele opleidingstrajecten. 

  • Verdere inrichting van online audits. 

De nadelige effecten van de pandemie op de opleidingstrajecten leken minder dan in 2020. Waarschijnlijk mede omdat opleidingsinstituten in 2021 meer ingespeeld waren op het hybride aanbieden van onderwijs dan het jaar ervoor.  

Opleidingsvaria 

  • Opleiding operatieassistent is volgens planning her-beoordeeld door NCP NLQF. De NLQF-inschaling is ongewijzigd. De NLQF-herbeoordeling van de opleiding operatieassistent is geldig tot en met juni 2027.  

  • Nieuwe opleiding dialyse-assistent medio 2020 gepubliceerd: eind 2021 al zeventien erkenningen verstrekt. 

  • Opleidingen deskundige infectiepreventie en gipsverbandmeester: ondanks corona groot aantal opleidingen geauditeerd en erkend. 

  • Toetreding GGD/GHOR: voorbereidende gesprekken, toetreding naar verwachting februari 2022 geëffectueerd. 

  • Nieuw gestarte opleiding medisch technicus: het CZO is een hele nieuwe wereld voor de medische techniek. Ondanks corona is de theorieaanbieder CZO-erkend, zijn er al twee praktijkopleidingen in ziekenhuis erkend, heeft er al een audit plaatsgevonden en zijn er nieuwe aanvragen in voorbereiding. 

  • Nieuwe opleiding algemeen hartfunctielaborant. 

  • Gestart met projectmatig werken voor opleidings- en erkenningseisen gericht op de nieuwe inrichting van het CZO. 

Ontwikkelingen flexibiliseren opleidingen 

Op basis van adviezen van het CZO heeft het programma CZO Flex Level in 2021 de nodige stappen gezet. De vier hieronder genoemde onderdelen zijn nog volop in ontwikkeling. In gezamenlijk overleg moeten definities, praktische details en effecten van de vernieuwingen worden vastgelegd. In 2022 zal er daarom volop gewerkt worden aan de doorvertaling naar de CZO-kernprocessen, zo goed mogelijke inbedding in de ICT en de borging van het civiel effect. 

Scope CZO Flex Level

Vijfendertig CZO-opleidingen vallen binnen de scope van het programma CZO Flex Level en zestien CZO-opleidingen vallen erbuiten. De stuurgroep en opdrachtgevers (NFU en NVZ) hebben dit in november 2021 vastgesteld. Hierbij is het uitgangspunt dat CZO Flex Level zich houdt aan de subsidiekaders van VWS.

CZO-advies aan CZO Flex Level is om afspraken over zestien opleidingen met stakeholders te maken om toe te werken naar een samenhangend opleidingsstelsel gebaseerd op EPA’s en de strategische doelen van het programma te concretiseren.

Vier manieren van flexibiliseren

Drie varianten om flexibel op te leiden stonden beschreven in de eerste vastgestelde notitie ‘De mate en fasering van flexibilisering binnen CZO-opleidingen’. De stuurgroep van CZO Flex Level koos voor de variant ‘Opleiden binnen de context van een functie’. De notitie beschrijft ook de 4 manieren van flexibiliseren die passen bij ‘opleiden binnen de context van een functie’:

  • Verkorten van de opleiding: de opleiding bestaat uit kern EPA’s. Hier hoort een CZO-diploma bij.  Afhankelijk van de context, wordt de opleiding aangevuld met een of meerdere specifieke EPA’s. Bij specifieke EPA’s binnen een opleiding horen CZO-certificaten.
  • Verbreden of verdiepen van kennis en kunde: hiernaast kan de professional bekwaam worden in een of meer EPA’s uit een andere opleiding. Hiervoor moet aan voorwaarden zijn voldaan, zoals eventuele voorwaardelijke EPA’s in de leerroute en de instroomeisen (bijvoorbeeld opleiding verpleegkunde). Deze ‘losse’ of gecombineerde EPA’s uit andere opleidingen worden door het CZO geregistreerd.
  • Vrijstellingen op basis van al behaalde leereenheden (bijvoorbeeld EPA’s), bij overstap naar een andere context, variërend van inwerken (functie-overstijgende EPA’s) tot aanvullende scholing of bekwaam verklaren.
  • Individuele verschillen: sneller of langzamer bekwaam worden en zo korter of langer over een opleiding of leerroute doen.

In 2022 werkt CZO Flex Level dit verder uit. Dat gebeurt onder meer door de keuze voor kern- en specifieke EPA’s in de zorgorganisaties te faciliteren en aan te moedigen, bijvoorbeeld door het delen van goede voorbeelden. En door te inventariseren hoe de behoefte aan het volgen van losse of gecombineerde EPA’s eruitziet, en te faciliteren wat hiervoor nodig is.

Programma van eisen e-portfolio beschikbaar

Om studenten, zorg- en opleidingsinstituten te ondersteunen heeft CZO Flex Level een programma van eisen opgesteld voor e-portfolio’s. Een e-portfolio gericht op opleiden en leren met EPA’s en sluit volledig aan bij de CZO-werkwijze, stimuleert de student in zijn of haar ontwikkeling en helpt opleiders in de begeleiding van studenten. Studenten, theorie- en praktijkopleiders, leerhuismanagers en leveranciers gaven input en feedback; het programma van eisen is klaar voor gebruik.

Creditsysteem voor CZO-opleidingen

Maximaal 60 CZO-credits per jaar is de studiebelasting voor een student/ professional in opleiding. Studiebelasting wordt uitgedrukt in CZO-credits, waarbij een CZO-credit staat voor 28 uur (60 x 28 = 1680 uren per jaar). Dit aantal netto uren binnen CZO-opleidingen is gelijk aan die in het hbo: 1680. De CZO-credits zijn gebaseerd op ‘eenheden van leeruitkomsten’ te weten: EPA’s, EPA-overstijgende theorie en EPA-overstijgende leeractiviteiten gericht op competenties (tot heden overige leeractiviteiten genoemd). Ook is in dit voorstel het belang van ‘vergelijkbaarheid van kwalificaties’ en daarmee een NLQF-kwalificatie onderstreept. In november stelde de stuurgroep het finale voorstel ‘Creditsysteem voor CZO-opleidingen, gebaseerd op EPA’s’ vast; het tweede belangrijke document. In de eerste maanden van 2022 vindt op landelijk niveau de toekenning van CZO-credits aan de leeruitkomsten van CZO-opleidingen plaats.

Wijziging auditproces

Om de audits effectief te kunnen doen is het van belang om met actuele gegevens te werken en dicht bij de vigerende praktijk te blijven. Daarom heeft het CZO heeft met ingang van 1 januari 2021 de voorbereidingstijd van de audits verkort van 52 weken naar 26 weken. De continue focus van het auditen ligt op kwaliteit, laat zorgorganisaties en opleidingsinstituten zien wat zij goed doen en waar verbeterkansen liggen.

CZO maakt meer gebruik van digitale overleggen zo hebben de voorbereidende gesprekken voor de audits digitaal plaatsgevonden.

Start monitor

Het CZO nodigde zorgorganisaties en opleidingsinstituten uit die zijn gestart met de op EPA’s gebaseerde opleidingen voor deelname aan de monitor. Het doel van de monitor is borgen van het civiel effect. De monitor wordt met een kritische zelfreflectie afgenomen.

Stip op de horizon voor vernieuwd toezicht

In oktober vond de expertmeeting ‘Dilemma’s vernieuwde kaders voor toezicht CZO’ plaats. Begin van de avond waren de contouren van het vernieuwde toezicht duidelijk. De eerste stap naar een nieuwe werkwijze en bijbehorende instrumenten was gezet.

  • Na een overgangsfase met een mengvorm van toezicht is systeemtoezicht, waarbij in het toezicht gebruik wordt gemaakt van de eigen activiteiten van de onder toezicht staande die gericht zijn op het systematisch vergroten van de eigen kwaliteit en regelnaleving, het einddoel.
  • Tijdens de overgangsfase hanteert het CZO een mengvorm van toezicht: systeemtoezicht en toezicht op opleidingen met EPA’s als bouwstenen.
  • Het ontwikkelingsgericht en stimulerend systeemtoezicht  hanteert minimale eisen en biedt ruimte voor ontwikkeling en innovatie.
  • Voorlopig bureautoetsing voor elke opleiding: zelfevaluatie op minimale eisen met betrekking tot het systeemtoezicht en op opleidingsniveau met de EPA’s als bouwstenen.

Bekostiging vernieuwde EPA-gerichte opleidingen en systematiek 2023

De hoogte van de beschikbaarheidsbijdrage voor CZO-erkende opleidingen blijft in 2022 ongewijzigd. Deze bijdrage geldt voor CZO-erkende opleidingen die nog niet zijn vernieuwd én voor opleidingen die vernieuwd – op EPA’s gebaseerd – worden aangeboden. De NZa heeft aangegeven dat ook de vernieuwde opleiding in aanmerking komt voor een beschikbaarheidsbijdrage als 1) de ‘opleiding nieuwe stijl’ leidt tot een volwaardig en erkend CZO-diploma, en 2) aan de voorwaarden wordt voldaan zoals in de Beleidsregel Beschikbaarheidsbijdrage (medische) vervolgopleidingen staat beschreven. 

CZO Flex Level is met VWS en NZa in overleg over de vraag hoe de bekostigingssystematiek vanaf 1 januari 2023 kan aansluiten op het nieuwe opleidingsstelsel. Het is belangrijk dat opleidingsorganisaties studenten inschrijven bij het CZO voor de juiste opleidingsvariant: voor de vernieuwde EPA-gerichte opleiding of voor de opleiding ‘oude stijl’. Alleen zo ontvangen studenten straks het juiste diploma.

Een ‘go’ voor MOO

De Medisch Ondersteunende Opleidingen (MOO) kunnen officieel worden meegenomen in het vervolg van CZO Flex Level. NFU, NVZ en CZO Flex Level deden (in afstemming met de beroepsverenigingen en hogescholen) een dringend verzoek aan het Ministerie van VWS, en in september kwam er witte rook.

Voor de opleidingen waarvoor in fase A EPA’s zijn ontwikkeld (anesthesiemedewerker (AM), operatieassistent (OA), medewerker operatieve zorg (MOZ) en sedatiepraktijkspecialist (SPS)) vindt eerst nog een consultatie en validatie van de EPA’s plaats bij de beroepsverenigingen en betreffende hbo-opleidingen (conform het VWS-besluit). Pas dan kan door het CZO gestart worden met het formuleren van de opleidingseisen en kunnen zorgorganisaties en opleidingsinstituten starten met het herontwerp en de implementatie van deze opleidingen.

Voor de opleidingen radiotherapeutisch laborant (RTL), radiodiagnostisch laborant (RDL), deskundige infectiepreventie (DI) en gipsverbandmeester kunnen in nauwe afstemming met beroepsverenigingen – en indien van toepassing hogescholen – EPA’s worden (door)ontwikkeld en gevalideerd. Voor deze opleidingen wordt door CZO Flex Level het initiatief genomen om tot landelijke EPA’s te komen.

Transitie

Er zijn verschillende redenen om het CZO anders in te richten.

  • Het nieuwe, flexibele, EPA-gebaseerde opleidingsstelsel;
  • Meer focus door een waterscheiding tussen kaderstelling en toezicht;
  • Actuele (wetenschappelijke) inzichten over effectief toezicht;
  • Verbrede scope van CZO erkende opleidingen; naast ziekenhuizen, opleidingen voor ambulance, VVT en de publieke gezondheidszorg. De GGZ is en begin 2022 daadwerkelijk aangesloten.

Er is een ‘spoorboekje’ ontwikkeld voor 2022 met daarin een uitwerking van de organisatieverandering.

De nieuwe organisatie

De nieuwe organisatie

Doorontwikkeling van de werkwijze

Er zijn plannen gemaakt voor het actualiseren van de opleidingseisen van EPA-gebaseerde opleidingen, borging EPA-expertise, opstellen erkenningseisen, splitsing kaderstelling en toezicht, uitwerking nieuw toezicht, implementatieplan registratie, certificering, diplomering, inrichting ICT-registratie EPA’s, plus informatie en advies voor beleid en financiering.

Samenwerking CZO en CZO Flex Level

Invulling van de samenwerking op het gebied van onder meer CZO-credits, vrijstellingen, leerroute met EPA’s, borging EPA-expertise, monitoring, dashboard, strategische doelen, en een stakeholder- en communicatieplan.

Transformatie

De nieuwe inrichting van het CZO-bureau, uitgewerkt in functieprofielen, formatie, teamontwikkeling, plus het uitwerken van de externe gremia waaronder inrichting pool experts, adviesraad, auditpanels en examencommissie kreeg vergaand vorm.

CZO Share

CZO Share is de kernapplicatie-in-ontwikkeling welke het CZO in staat stelt haar basisprocessen uit te voeren: studentenregistratie, erkenningen, audits, herziening opleidingen en rapportages. De applicatie fungeert ook als CRM-tool voor de registratie van alle contacten van het CZO en voorziet het in de mogelijkheid om informatie te delen en documenten te bewerken. Voor opleidingsinstituten, zorgorganisaties en studenten is het de omgeving om informatie te bekijken, op te zoeken of bijvoorbeeld registraties uit te voeren.

In het voorjaar heeft het CZO de NVZ en NFU om akkoord gevraagd te kunnen starten met de ontwikkeling van de kernapplicatie op basis van de cloud based oplossing van Microsoft en CRM Partners hiervoor de opdracht te geven. In het najaar is aan  contactpersonen studentenregistratie en contactpersonen audits en erkenningen gevraagd te helpen met testen en verder uitbouwen van CZO Share.